โรคผิวหนังในฤดูหนาว
ในช่วงฤดูหนาว หลายคนอาจผจญกับปัญหาโรคผิวหนังไม่แตกต่างจากฤดูกาลอื่น ๆ ขณะเดียวกันโรคบางโรคอาจกำเริบมากขึ้น เกี่ยวกับเรื่องนี้ รศ.พ.ญ. พรทิพย์ ภูวบัณฑิตสิน สาขาตจวิทยา (ผิวหนัง) ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย บอกว่า เพราะอากาศที่เปลี่ยนแปลง ทำให้เป็นหวัดง่ายภูมิคุ้มกันลดลง อาจทำให้เป็นโรค
เริม หรือ งูสวัด หรือประสบปัญหา ผิวแห้ง และรังแค รุนแรงขึ้นเริม เป็นเชื้อไวรัสกลุ่มเฮอร์ปีส์ ติดต่อทางระบบหายใจในเด็กซึ่งยังไม่มีภูมิคุ้มกันเมื่อได้รับเชื้อจะมีอาการไข้ ต่อมน้ำเหลืองที่คอโตและมีตุ่มน้ำใสขนาดเล็ก กระจายรอบปาก และภายในช่องปาก ร่างกายจะสร้างภูมิและทำลายไวรัสได้เอง แผลจะหายได้ใน 2 สัปดาห์ ในบางรายเชื้อเริมบางส่วนจะหลบเข้าในปมประสาทขนาดเล็กบริเวณริมฝีปาก ในวัยผู้ใหญ่เมื่อภูมิไวรัสเริมต่ำลงเชื้อที่แอบแฝงจะออกมาทำลายผิวหนังใกล้ปมประสาท พบเป็นกลุ่มของตุ่มใส 5-10 ตุ่ม บริเวณมุมปาก หรือริมฝีปาก โดยมีการเป็นซ้ำเมื่อภูมิคุ้มกันต่ำลงเป็นระยะ ๆ ตลอดชีวิต การรักษาสุขภาพให้แข็งแรงจะช่วยให้ภูมิร่างกายปกติ แต่ถ้าเป็นเริมก็ไม่ต้องวิตกกังวลผื่นจะทุเลาได้เองภายใน 1 สัปดาห์
งูสวัด เกิดจากเชื้อไวรัสสุกใส เป็นเชื้อกลุ่มเฮอร์ปีส์ ติดต่อทางระบบหายใจ การติดเชื้อสุกใสครั้งแรกในวัยเด็กจะมีอาการไข้ ต่อมน้ำเหลืองโต และตุ่มใสกระจายทั่วตัว ร่างกายจะสร้างภูมิขึ้น ผื่นหายเองใน 2 สัปดาห์ แต่ในบางคนเชื้อสุกใสจะหลบเข้าปมประสาทขนาดใหญ่ เมื่อภูมิคุ้มกันโรคสุกใสลดลงในวัยกลางคน หรือวัยสูงอายุ ไวรัสที่แฝงอยู่จะก่อให้เกิดอาการไข้และปวดรุนแรงตามแนวยาวของปมประสาท จะพบเป็นกลุ่มของตุ่มน้ำใสเป็นแนวด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย งูสวัดจะหายสนิทใน 2 สัปดาห์ ไม่เกิดซ้ำเหมือนเริม ยกเว้นในรายที่มีภูมิต้านต่ำด้วยสาเหตุอื่น
ผิวแห้ง เซลล์ผิวหนังจะสร้างสารเคราติน อัดแน่นเป็นแผ่นบางใสในชั้นนอกสุด เรียกว่า หนังขี้ไคล ช่วยป้องกันการดูดซึมของสารเข้าสู่ร่างกาย ลดอันตรายจากรังสีอัลตราไวโอเลตและป้องกันการระเหยของน้ำจากผิวหนัง แผ่นบางใสของหนังขี้ไคลจะมีรูขนาดเล็กเพื่อให้น้ำมันหล่อเลี้ยงผิวซึ่งร่างกายสร้างจากเซลล์ผิวหนังหรือจากต่อมไขมันสร้างออกมาเคลือบผิวชั้นขี้ไคลอีกชั้น น้ำมันหล่อเลี้ยงผิวเป็นส่วนผสมของน้ำมันหลายชนิด สารเพิ่มความ ชุ่มชื้น เกลือแร่และน้ำ ผิวแต่ละบุคคลจะสร้างน้ำมันหล่อเลี้ยงผิวให้เหมาะสมแตกต่างกัน ในคนซึ่งผิวหนังธรรมดาปกติ การล้างมากเกิน ผิวก็จะแห้งและเกิดอาการคันได้
ในผู้ป่วยภูมิแพ้ผิวหนัง ซึ่งเป็นผื่นแพ้ถ่ายทอดทางพันธุกรรมจะมีอาการคันร่วมด้วย โรคนี้มีผิวแห้งร่วมด้วย ดังนั้นเมื่ออากาศหนาวผิวจะยิ่งแห้ง อาการคันจึงรุนแรงมากขึ้น การเกาจะทำให้เกิดรอยแผลติดเชื้อตามมา ดังนั้นในผู้ป่วยกลุ่มนี้จำเป็นต้องใช้ครีมทาผิวให้ชุ่มชื้น เพื่อป้องกันการกำเริบของผื่น
ในคนผิวปกติมีการสร้างหนังขี้ไคลและน้ำมันหล่อเลี้ยงผิวอย่างสมดุล การอาบน้ำเพียงเพื่อกำจัดขี้ไคลที่เกาะกับสิ่งสกปรกฝุ่นละอองหรือเครื่องสำอางออกควรเหลือน้ำมันหล่อเลี้ยงไว้เพื่อไม่ให้ผิวแห้ง หลังการชำระล้างที่ เหมาะสม ถ้าสภาพผิวอยู่ในสภาพปกติก็ไม่จำเป็นต้องใช้ครีมทาผิวเพิ่มแต่ถ้าผิวแห้งการใช้ครีมทาผิวควรใช้แต่พอควร
ฤดูหนาวอากาศแห้ง ลมแรง ผิวอาจแห้งได้ ควรจะลดปริมาณสบู่ อย่าอาบน้ำอุ่นจัด หรืออาบนานเกินควร เพื่อรักษาน้ำมันหล่อเลี้ยงผิวไว้ให้มากที่สุด เพราะในน้ำมันหล่อเลี้ยงผิวนอกจากมีน้ำมันสารเพิ่มความชุ่มชื้นซึ่งสร้างเฉพาะตัวยังมีเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราซึ่งเป็นมิตรกับเราช่วยป้องกันเชื้อโรคร้ายแรงอื่นไม่ให้เข้ามาในชั้นผิวหนัง ดังนั้นการชำระล้างมากเกินไป นอกจากผิวแห้งจากการสูญเสียน้ำมันหล่อเลี้ยงผิวแล้ว การชำระล้างยังทำลายเกาะภูมิคุ้มกันของผิวหนังด้วย ควรสวมใส่เสื้อผ้ามิดชิด เพื่อปรับอุณหภูมิร่างกายให้สม่ำเสมอ และยังช่วยป้องกันการระเหยของน้ำออกจากผิว ช่วยป้องกันลมและแสงแดด ถ้าผิวยังคงแห้งอยู่ ควรใช้น้ำมันมะกอกและวาสลินเจลลี่ทาเพิ่มความชุ่มชื้น แต่บางท่านอาจไม่ชอบเพราะเหนอะหนะ ก็อาจใช้ครีมซึ่งมีจำหน่ายทั่วไป
ผิวแห้งบริเวณริมฝีปากอาจแตกเป็นร่องควรใช้วาสลินเจลลี่ทาบ่อย ๆ และลดปริมาณของยาสีฟันจะช่วยให้ริมฝีปากดีขึ้น ส่วนปัญหาเท้าแตกจะเป็นรุนแรงขึ้นควรทาวาสลินเจลลี่ หรือครีมผสมยูเรีย หรือซาลิซาลิก การใส่รองเท้าหรือถุงเท้าหุ้มจะช่วยให้ผิวแห้งลดลง
รังแค มีหลายท่านจะเกิดรังแคเฉพาะในฤดูหนาว ถ้ามีผื่นรังแคอยู่เดิมก็อาจมีอาการมากขึ้น เพราะผิวหนังแห้งจากอากาศแห้งและจากสมดุลของเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราของผิวหนังอาจปรวนแปรไปในฤดูหนาวทำให้รังแคกำเริบ จึงแนะนำให้ใช้ยาสระผมชนิดรักษารังแค ไม่ควรสระผมบ่อยเพราะผิวจะแห้งมากขึ้น เมื่อรังแคหายก็ควรกลับมาใช้ยาสระผมธรรมดา อย่าใช้แชมพูรักษารังแคเพื่อป้องกันอาการรังแค เพราะเชื้อราชนิดนี้จะพบในภาวะปกติ การรักษาก็เพียงปรับปริมาณเชื้อให้กลับสู่สมดุลเท่านั้น ในบางรายผื่นรังแคอาจเป็นลามออกนอกหนังศีรษะที่บริเวณไรผม คิ้ว ข้างจมูก หลังใบหู รูหู หนวดและเครา ยาทาเชื้อราจะช่วยให้ผื่นทุเลา
ที่มา : woman.sanook.com